Spis treści:

Słowo od Redakcji

Inżynieria biomedyczna / Biomedical Engineering

Udział ektoiny w tworzeniu ochronnych struktur wodnych wokół biomolekuł / The role of ectoine in forma-tion of protective water structures around the biomolecules(1-7)

Autorzy: Zofia Dzierżewicz, Radosław Balwierz, Beata Sarecka-Hujar, Agata Jasińska-Balwierz, Barbara Dolińska

STRESZCZENIE
Ektoina jest iminokwasem wyizolowanym z ekstremofilnych, halofilnych, fototroficznych bakterii purpurowych. Ektoina wykazuje działanie ochronne w stosunku do różnych biomolekuł, może gromadzić się w komórkach w wysokich stężeniach i zabezpieczać je przed stresem środowiskowym np. temperaturowym lub osmotycznym. W warunkach fizjologicznych ektoina występuje w postaci jonu obojnaczego, wykazuje znaczne powinowactwo do cząsteczek wody. Zdolność ektoiny do wiązania cząsteczek wody skutkuje większą gęstością utworzonej trwałej sieci zorientowanych cząsteczek wody wokół biopolimerów, w tym enzymów oraz błon biologicznych. Celem pracy było omówienie budowy i właściwości ektoiny, ze szczególnym uwzględnieniem jej roli w tworzeniu struktur wodnych o charakterze ochronnym.

Słowa kluczowe: ektoina, ekstremofity, ochronne struktury wodne

Wpływ nanocząsteczek srebra na ścieralność szkliwa ludzkich zębów / The influence of silver nanoparticles on dentin abrasion in human teeth
(8-179)

Autorzy: Karolina Marcinowicz, Katarzyna Arkusz

STRESZCZENIE
Celem pracy było określenie przewodnictwa jonowego ludzkich zębów oraz wpływu nanocząsteczek srebra (AgNPs) na ścieralność szkliwa zębów. Badania prowadzono przez 31 dni, odwzorowując proces szczotkowania ludzkich zębów w obecności: wody destylowanej, roztworu pasty do zębów oraz roztworu pasty wzbogaconej o nanocząsteczki srebra. Nanocząsteczki srebra o średnicy 30±5 nm wytworzono metodą biologicznej syntezy z liści magnolii. Analizę powierzchni szkliwa ludzkich zębów dokonano za pomocą elektrochemicznej spektro-skopii impedancyjnej (EIS), pomiaru potencjału stacjonarnego (OCP) i skaningowej mikroskopii elektronowej (SEM). Uzyskane wyniki wykazały negatywny wpływ szczotkowania mechanicznego na szkliwo ludzkich zębów, które wraz z kolejnym dniem ulegało degradacji. Szczotkowanie w obecności roztworu pasty zmniejszyło proces ścierania szkliwa, dzięki jonom fluoru wnikającym w głąb ludzkiego zęba oraz substancjom antyściernym. Zastosowane nanocząsteczki srebra zmniejszyły ścieralność ludzkiego szkliwa i wnikając w strukturę hydroksy-apatytu polepszyły jego właściwości ochronne..

Słowa kluczowe: elektrochemiczna spektroskopia impedancyjna, nanocząsteczki srebra, ścieralność szkliwa, ludzkie zęby

Akustycznie wywołane potencjały ślimakowe u osób z implantem ślimakowym / Acoustically evoked cochlear potentials in cochlear implant users
(18-24)

Autorzy: Adam Walkowiak, Artur Lorens, Anita Obrycka, Marek Polak, Tomasz Wiśniewski, Aleksandra Kowalczuk, Henryk Skarżyńskia

STRESZCZENIE
Współczesne systemy implantów ślimakowych poprzez bezpośrednią stymulację zakończeń nerwu słuchowego zapewniają uzyskanie prawidłowych reakcji akustycznych. Jednakże warunkiem ich poprawnego funkcjonowania jest dokładne zbadanie stymulowanej elektrycznie drogi słuchowej a następnie odpowiednie, optymalne dla danego pacjenta ustawienie parametrów stymulacji. W tym celu stosowane są metody psychoakustyczne jak i obiektywne. Do niedawna za pomocą metod obiektywnych u użytkowników implantów ślimakowych możliwe były pomiary funkcjonowania zakończeń nerwu słuchowego oraz kolejnych, wyższych pięter drogi słuchowych. Obecnie, dzięki rejestracji wywołanych akustycznie potencjałów z nerwu słuchowego możemy badać także aktywność zachowanych komórek słuchowych oraz lepiej poznać mechanizmy funkcjonujące w ślimaku. ochronnym.

Słowa kluczowe: implant ślimakowy, pomiary obiektywne drogi słuchowej, częściowa głuchota

Model of medical robot with a novel structure of kinematical chain for tumor operation / Model robota medycz-nego z nową strukturą łańcucha kinematycznego do operacji onkologicznych (25-32)

Autorzy: Grzegorz Ilewicz

STRESZCZENIE
A model of medical robot for tumor operation is presented. To provide the possibility of changing the access port without moving the whole construction, one prismatic pair was added to kinematical structure. Two eigenvalue problems of mechanics were calculated using finite element method, to get information about possibility of reso-nance phenomenon for kinematical chain and the load factors that give information about dangerous values of external critical force. From stiffness point of view, presented construction is better than most popular da Vinci and Robin Heart. The structure of kinematical chain is also different from those occurring in these two robots.

Keywords: medical robot, innovation, finite element method, eigenvalue problems of mechanics

Linear buckling of medical robot tool for soft tissue surgery / Wyboczenie liniowe narzędzia robota medycz-nego do chirurgii tkanki miękkiej (33-29)

Autorzy: Grzegorz Ilewicz, Zbigniew Nawrat

STRESZCZENIE
Linear buckling is a physical phenomenon that can occur when an external force reaches a value equal to Euler’s critical force. This paper gives a solution to an eigenvalue problem that describes the linear buckling. The main purpose of this article is to check when the linear buckling phenomenon will appear in the construction of medical robot tool. There are presented determined values of load factor coefficients, which are eigenvalue, and eigen-vectors, which describe the shapes of deformation.

Keywords: linear buckling, eigenvalue problem, medical robot, finite element method

Medycyna fotodynamiczna / Photodynamic medicine

Zastosowanie obrazowania autofluorescencyjnego w diagnostyce chorób jelita grubego ‒ aktualny stan wiedzy / The usefulness of autofluorescense imaging in the diagnosis of colorectal diseases ‒ current state of know-ledge(40-48)

Autorzy: Natalia Strzelczyk, Sebastian Kwiatek, Wojciech Latos, Aleksander Sieroń, Agata Stanek

STRESZCZENIE
Kolonoskopia światła białego jest złotym standardem w diagnostyce chorób jelita grubego, jednak wciąż poszuki-wane są metody, które umożliwią szybsze i bardziej precyzyjne stawianie rozpoznań. Jedną z tych metod jest obrazowanie autofluorescencyjne. Wykorzystuje ono zjawisko wzbudzania przez światło endogennie występu-jących w tkankach fluoroforów. Tkanki nowotworowe i zmienione zapalnie wykazują odmienną autofluorescencję niż tkanki zdrowe, co pozwala na ich różnicowanie. Istnieje wiele prac wykazujących korzyści z zastosowania autofluorescencji w diagnostyce chorób jelita grubego. Zwiększa ona współczynnik wykrywania polipów, umożli-wia ocenę charakteru histopatologicznego zmiany w trakcie kolonoskopii, zwiększa dokładność oceny stopnia nasilenia wrzodziejącego zapalenia jelita grubego oraz ułatwia wykrywanie ognisk neoplazji u pacjentów z nie-swoistymi zapaleniami jelit, a także zwiększa wykrywalność zmian o charakterze chłoniaka. Obrazowanie auto-fluorescencyjne przyczynia się do szybkiego i precyzyjnego postawienia rozpoznania oraz wcześniejszego włączenia odpowiedniego leczenia.

Słowa kluczowe: obrazowanie autofluorescencyjne, wskaźnik wykrywania gruczolaków, rak jelita grubego, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, chłoniak jelita grubego

Informatyka medyczna / Medical informatics

Identyfikacja i analiza zagrożeń – ryzyka i niepewności w zarządzaniu projektami informatycznymi ochrony zdrowia w Polsce / Identification and analysis of threats – risk and uncertainty in the management of information technologies in the healthcare projects in Poland (49–60)

Autor: Kazimierz Frączkowski

STRESZCZENIE
Celem artykułu jest prezentacja wyników badań własnych, dotyczących uwarunkowań funkcjonowania podmiotów ochrony zdrowia uczestniczących w informatyzacji oraz wypracowanie rekomendacji zmiany w procesie identyfikacji ryzyka i niepewności projektów wykorzystujących ICT (ang. Information and Communication Technologies). Przedstawiono złożony proces informatyzacji podmiotów ochrony zdrowia w Polsce, poczynając od lat 80. XX w. do chwili obecnej, zwracając uwagę na zmianę projektów, co do skali, zakresu oraz oddziaływania na liczbę interesariuszy. Omówiono główne problemy w oparciu o obserwacje reakcji grup użytkowników na tezmiany, jak również przedstawiono analizę dostępnego piśmiennictwa i wyników badań własnych. Badania ankietowe prowadzono w różnym czasie. Ich cele były zmienne i dotyczyły takich obszarów problemowych, jak: identyfikacja stanu wyposażenia placówek medycznych (szpitali, przychodni, praktyk POZ, itp.) w infrastrukturę sprzętową, systemy informacyjne, dostęp do Internetu. Przedstawiono ocenę stanu gotowości interoperacyjnej i zagrożenia w kategoriach ryzyka i niepewności. Analiza zachodzących procesów zarządzania tymi projektami w warunkach oddziaływania różnych grup interesariuszy pozwoliła na wypracowanie rekomendacji modelu identyfikacji ryzyka i niepewności, którym należy zarządzać w całym cyklu zarządzania projektami.

Słowa kluczowe: zarządzanie projektami informatycznymi, projekty ICT w ochronie zdrowia, czynniki sukcesu i niepowodzeń projektów, ryzyko i niepewność

Biuletyn Polskiego Towarzystwa Inżynierii Biomedycznej / Bulletin of the Polish Society of Biomedical Engineering

Inicjatywa młodych naukowców yESAO w Madrycie (49–50)

Autor: Krzysztof Jakub Pałko

Nagroda dla technologii ORTO-LBNP umożliwiającej trening pilotów w warunkach niedotlenienia niedo-krwiennego oraz stresu ortostatycznego (51−52)

Autor: Jerzy Gałecka